قرارداد بین المللی مهندسی ساخت و تطبیق با قرارداهای مشابه
قرارداد بین المللی مهندسی ساخت
مطالعه تطبیقی با قراردادهای تیپ و رویه قراردادی شرکت های کبک
مقدمه
بازار پروژه های بین المللی بزرگ در سالهای اخیر نسبتا گسترش یافته است برای مثال میتوان به ساخت تونل زیر دریائی مانش اشاره کردکه به تنهائی 10 میلیارد دلار هزینه داشته است کانادا نیز جایگاه مهمی در قلمرو مهندسی – مشاوره دارد شرکت های کبک مجریان طرح های اولیه در این بخش ها فعال هستند
در چهار گوشه دنیا و در سرزمین های بسیار دور دست و با فرهنگ های متفاوت مهندسی یک شغل است موسسان اس ان سی لاولاین ، دسو ، تکسالت و کاناک رهبر بارز جهانی مهندسی اند و ایجاد پل ها ، جاده ها ، بنادر ، راه آهن ، سدها ، شبکه های برق ، سیمان کاری ، کارخانه ها ، مزارع ، شبکه های توزیع آب آبیاری مزارع ، جمع آوری زباله ها وغیر آمارگیری از جنگل و توسعه فرهنگی و فراهم سازی بهره برداری از معادن این چنینی را بر عهده دارند
تنوع و پیچیدگی پروژه های بین المللی مهندسی موجب تدوین اسناد قراردادی فراوانی از قبیل اسناد مناقصه ، مشخصات فنی ، طرح ها ، مقررات ملی و شرایط عمومی شده است
در شرایط عمومی ، تعهدات و مسئولیت های صاحب کار و همچنین اختیارات و تعهدات مهندس مشاور و پیمانکار نوشته میشود شرایط عمومی به وسیله شرایط خاصی که هر پروژه دارد تکمیل میشوند ، غیر کارفرما ، مهندس مشاور و پیمانکار هم در پروژه دخیل اند در بیشتر قرارداد ها مهندسان ، یا پیمانکاران از پیمانکاران فرعی ( دست دوم ) استفاده میکنند پیمانکاران فرعی ممکن است مهندس مشاور یا پیمانکار اصلی انتخاب شوند ویا کارفرمائی که علاقه مند است بخشی از کار را موسسه ای خاص یا شرکت های بومی انجام دهند آن را به آنها واگذار میکند
در برخی مواقع پیچیدگی فنی کارها مراجعه به موسسه ای خاصی را در زمینه خاص ضروری می سازد وانگهی شروع دعوت به مناقصه در سطح بین المللی مهندسان را ملزم می کند گاهی به منظور ارائه ی پیشنهاد سودمند تجاری با رقبای خود گرد هم آیند ( قراردادهای همکاری ، کنسرسیوم ، جوینت وینچر و . . . )
همه قراردادهای مذکور مهم اند اما این مقاله تنها بر قرارداد مهندسی تکیه میکند این قرارداد متحول شده است نقش مهندس مشاور به دلیل پیچیدیگی و گستردگی فنون مورد نظر تغییر یافته است ما در این مقاله از مهندسی به مهندسی ساخت گذر کرده ایم مدت زمان مدیدی مهندسی تنها تعهدات معنوی را در بر میگرفت نقش مهندسی مشاور مستقل ، مطالعات طراحی و نقشه ها و تعهدات ارائه کمک فنی محدود میشد صاحب کار دستورها را به تهیه کنندگان مختلف و پیمانکار می داد و خود نیز باید فعالیت ه را هماهنگ میکرد و در این صورت باید خطرهای هماهنگی قراردادهای متفاوت را تحمل میکرد
امروزه قلمرو فعالیت مهندسی به دلیل پیشرفت های فنی و پروژه های بسیار بزرگ افزایش یافته است بدین سان برای مثال ساخت یک ماهواره نسبت به ساخت یک پل نیازمند فرایند های فنی بیشتری است قراردادهای مهندسی مشاوره ای به وسیله ی رویه ی عملی متحول شده و از این پس نه تنها به تعهدات طراحی مطالعات و بررسی ها مربوط میشود بلکه تهیه فرآیندهای فنی ( انتقال مالکیت ورقه اختراع یا دانش فنی ) در مورد موسسات شامل تاسیس ، کارهای مهندسی شهری و غیره یا تجهیزات و حتی گاهی عملیات مالی یا عرضه ی محصولات به بازار را هم در بر میگیرد
تعدد تعهدات آقای آلفرد هوبر را بر آن داشته است تا تصدیق کند که مهندسی از لحاض علمی بیشتر جنبه های فعالیت صنعتی را در بر میگیرد در این حالت قرارداد مهندسی با قرارداد ساخت مخلوط می شود و بنابراین می توان از آن به شرکتهای مهندسی ساخت تعبیر کرد مفهوم مهندسی ساخت هرکدام از مراحل عملیاتی از طراحی پروژه تا راه اندازی مجتمع صنعتی را در بر میگیرد تحول این مفهوم در اسناد دعوت به مناقصه منعکس است به گونه ای که دیگر بین خدمات مهندسی تهیه ی مصالح ساختمانی و مدیریت و کارهای ساخت به معنای خاص کلمه تفاوتی وجود ندارد
در این مقاله واژه قرارداد مهندسی تسری می یابد و قرارداد مهندسی ساخت را در بر میگیرد علی رغم جایگاه مهمی که شرکت های مهندسی کبک در صحنه بینالمللی دارند جالب است تائی کنم که دکترین حقوقی کبک توجه کمتری به جنبه های حقوقی فعالیت های این شرکت ها دارد
مقاله حاضر به موضوع ویژه قراردادهای بین المللی مهنس ساخت اختصاص یافته است در واقع هدف مقاله تحلیل قرادادهای مورد استفاده شرکت های کبک و مقایسه آن با قراردادهای استانداری است که تسط ارگانهای اصلی ذینفع در این زمینه تشریح شده است و مهم است بدانیم آیا موسسات مهندسی ساخت کبک به هنگام نگارش قرارداهای بین المللی از آنها الهام میگیرند یا نه
مدلها و نمونه های قراردادی که به آنها مراجعه شده عبارتند از : شرایط عمومی فدراسیون بین المللی مهندسان مشاور فیدیک FIDIC شرایط عمومی کانادائی ، شرایط عمومی انگلیسی ICE شرایط عمومی آمریکائی انستیتو معماری AIA ، شرایط عمومی ژاپنی انجمن پیشبرد مهندسی ژاپن ENAA ، شرایط عمومی کمیسیون اقتصادی اروپا ONU ، شرایط عمومی سازمان ملل متحد برای پیشرفت صنعتی CONUDI ، قرارداد تیپ خدمات مشاوران بانک جهانی و سرانجام قرارداد تیپ مشاوران آژانس کانادائی پیش رفته بین مللی ACDI البته در این مقاله بر شرایط فیدیک و شرایط ENAA تکیه خواهیم کرد این گزینش مبتنی بر آن است که شرایط فیدیک مشروعیت و شیاع بیشتری دارند و به عنوان متداولترین نمونه در نظر گرفته شده اند زیر ا بسیاری از دعوت به مناقصه های بین المللی که موسسات مهندسی شهری به آنها پاسخ میدهند به شرایط فیدیک بر میگردد تردیدی نیست که در مورد شرایط ENNA از همه نمونه هائی که ما از آنه استفاده کردیم جامع ترند
